Tworzymy aleję drzew i miniparki osiedlowe

Jednym z elementów kształtujących wygląd ale też funkcje osiedla mieszkaniowego jest zieleń osiedlowa. Dobrze zaprojektowany drzewostan miejski powinien podkreślać istniejące szlaki komunikacyjne, pełnić funkcję bariery przed hałasem i zanieczyszczeniem, zaznaczać granice pomiędzy obszarami o różnej funkcji (np. zamiast płotów, barierek, słupków), pełnić rolę ochronną przed nadmiernym wysuszeniem i pyleniem gruntu, czy zanieczyszczeniem powietrza oraz rolę klimatotwórczą (zwiększenie intensywności pionowych ruchów powietrza, większe przewietrzenie). Place osiedlowe mogą być zagospodarowane zielenią, pełniąc funkcję osiedlowych miniparków, zieleńców, ogrodów o dużym znaczeniu poprawiającym estetykę, ale przede wszystkim dając możliwość wypoczynku, relaksu i zabawy. Istniejący trend budowy „sztucznych” placów zabaw, wyposażonych w specjalną infrastrukturę, pozbawionych drzew i krzewów, silnie nasłonecznionych, odbiera dzieciom możliwość kontaktu z przyrodą co negatywnie wpływa na ich rozwój emocjonalny, intelektualny i zdrowie.

Stowarzyszenie M.O.S.T. we współpracy z Fundacją Ekorozwoju i Spółdzielnią Mieszkaniową Na Stoku w Kielcach przy wsparciu finansowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej realizuje projekt nasadzeń drzew i krzewów na kieleckim blokowisku. Projekt nosi nazwę „Biobloki. Budowa alei drzew na blokowisku w celu zwiększenia bioróżnorodności i dobrostanu mieszkańców”.

 

O projekcie „Biobloki”

W pierwszym okresie realizacji zadania zorganizowano i przeprowadzono 4 spotkania konsultacyjne z mieszkańcami osiedla Na Stoku w Kielcach. Spotkania odbywały się w świetlicy osiedlowej na terenie spółdzielni mieszkaniowej. Mieszkańców osiedla informowano o spotkaniach za pośrednictwem stron internetowych spółdzielni i profili społecznościowych Stowarzyszenia M.O.S.T. a także na spotkaniach wspólnot mieszkaniowych i rozwieszając w klatkach schodowych ogłoszenia.

Na pierwszym i drugim spotkaniu prezentowano założenia zadania, jego cele i sposoby ich realizacji. Omawiano problemy osiedla związane z niezadowalającym stanem uporządkowania placów osiedlowych, niewłaściwie realizowanym i nasadzeniami i wycinkami zieleni, badano potrzeby i oczekiwania mieszkańców w zakresie wykorzystania placów pod zieleńce i miniparki.

Na dwóch kolejnych spotkaniach mieszkańcy wskazywali miejsca szczególnie ich interesujące pod kątem możliwości realizacji nasadzeń. Następnie przy pomocy prowadzących podjęto prace nad zaprojektowaniem zieleni osiedlowej na wskazanych placach. W ten sposób powstały pierwsze wstępne projekty zieleńców osiedlowych.

Prowadzący rozpoczęli proces doboru gatunków roślin na potrzeby zagospodarowania wybranych placów. Wstępnie wybrano też lokalizację alei drzew. Wspólne sadzenie drzew i krzewów zaplanowane jest na 18-26 kwietnia 2016 jako obchody Dni Ziemi.

Dzika przyroda na osiedlu?

Osiedle Na Stoku leży w północnej, peryferyjnej części Kielc. Graniczy z Pasmem Masłowskim, jednym z głównych pasm Gór Świętokrzyskich. Kilka kilometrów od osiedla znajduje się obszar Natura 2000 „Ostoja Wierzejska”. Od północy i zachodu wzgórze na którym zbudowano osiedle opływa rzeka Dąbrówka, która zachowała swój naturalny, podgórski charakter. Przez północną część osiedla przebiega ważny pnadlokalny korytarz ekologiczny.

Na terenie osiedla stwierdzono występowanie 7 gatunków płazów, 4 gatunków gadów, 124 gatunki ptaków w tym 36 gatunków lęgowych, 22 gatunki ssaków w tym 11 gatunków nietoperzy (źródło: kartoteka faunistyczna Stowarzyszenia M.O.S.T. www.mostedu.org).

Obecnie, roślinność osiedla to przede wszystkim trawniki i nasadzana przez mieszkańców roślinność drzewiasta i krzewiasta.

Proponowana przez Stowarzyszenie M.O.S.T. koncepcja gospodarowania zielenią osiedla Na Stoku zakłada uporządkowanie istniejącej zieleni, nowe nasadzenia uzupełniające, zakładanie śródblokowych miniparków i zieleńców, budowę alei drzew.

 

Jaka jest i może być zieleń Na Stoku? 

W czasie przeprowadzonej Na Stoku inwentaryzacji naliczono ponad 5000 drzew i krzewów z 66 gatunków. W większości są to nasadzenia prowadzone przez mieszkańców osiedla w trosce o swoje najbliższe otoczenie. Taka aktywność sąsiedzka pozwoliła zazielenić bezdrzewne blokowisko, ale skutkiem tego jest chaotyczna struktura zieleni, często jej niska wartość, kolizyjność z infrastrukturą bądź bliskość elewacji budynku. niewłaściwa lokalizacja, zły dobór gatunkowy.

Cechy charakterystyczne istniejącej zieleni to:

– duże i bardzo duże zagęszczenie roślin a równocześnie obecność miejsc niemal całkowicie lub całkowicie pozbawionych roślinności

-brak szpalerów i alei drzew i krzewów podkreślających istniejące ciągi komunikacyjne,

– nieliczne nasadzenia przy placach zabaw i boiskach;

– chaotyczność gatunkowa nasadzeń roślinnych;

– chaotyczność kompozycyjna nasadzeń roślinnych;

– w odniesieniu do wieku osiedla, stosunkowo niski średni wiek drzew i krzewów (brak lub nieliczne duże i stare okazy roślin);

– wysoki udział gatunków szybkorosnących, krótkowiecznych, liściastych.

Koncepcja zieleni zaproponowana przez Stowarzyszenie M.O.S.T ma nawiązywać do naturalnych elementów przyrody i bazować na krajowych gatunkach roślin ozdobnych lub ich efektownych odmianach. Wybór takiej koncepcji ma uzasadnienie przyrodnicze (siedliskowe i ekologiczne), kulturowe, ekonomiczne (brak konieczności zmiany warunków wodnych i glebowych, niskie koszty rodzimych gatunków) oraz edukacyjne.

Do tej pory Stowarzyszenie M.O.S.T. doprowadziło do realizacji nasadzeń około 200 drzew i krzewów. Przede wszystkim uzupełniono szpaler klonów tatarskich nasadzeniami bardzo dekoracyjnych, rodzimych i odpornych na zanieczyszczenia klonów polnych. Obsadzono też osuwającą się skarpę, roślinnością wiążącą ziemie w naturalny sposób. W tym przedsięwzięciu wzięło udział kilkunastu mieszkańców osiedla. Stowarzyszenie założyło też pierwszą w Kielcach łąkę kwietną. Jest to obecnie bardzo popularny w Polsce sposób na zagospodarowanie trawników, pasów drogowych, osiedlowych przestrzeni, które nie mogą być wykorzystane w inny sposób. Łąki mają bardzo ważny walor estetyczny, ale też pozytywny wpływ na zdrowie ludzi ponieważ przyczyniają się do minimalizowania reakcji alergicznych spowodowanych jałowym, zapylonym miejskim powietrzem. Taka łąka to także ważne siedlisko dla wielu rzadkich i zagrożonych gatunków owadów. Okazuje się, że miasto może być ostoją bioróżnorodności.

Wszystkie projekty gospodarowania zielenią na osiedlu Na Stoku konsultowane są z mieszkańcami osiedla.